قضاوی: قصد از آوردن این مطلب توصیه های روانشناختی و گامی موثر در جهت خودآگاهی و پیشگیری از اختلال در وضعیت سلامت روان افراد به ویژه در دوران شیوع گسترده و جهانی بیماری کووید 19 می باشد.
بنابر گزارش واحد روابط عمومی ، به مناسبت روز جهانی بهداشت روان و با توجه به شیوع بیماری کووید 19 در این روزها و نگرانی افراد، سرکار خانم زهرا قضاوی کارشناس روانشناسی و مشاوره بهداشت و درمان صنعت نفت اصفهان مطالب ارزنده ای را از مارتین سلیگمن بنیان گذار روانشناسی مثبت دانشگاه پنسیلوانیا برای جلوگیری از آشفتگی ذهنی و تحریک پذیری تبیین کردند که در ادامه توجه شما را به آن جلب می کنم.
انتشار کووید-19 به دلیل سرعت انتقال آن که از ویژگی¬های این ویروس است باعث ایجاد یک وضعیت اورژانس در بهداشت جهانی در کمتر از چند ماه در سراسر کشورهای جهان شده است. این بیماری واگیردار نه تنها سبب نگرانی هایی در ارتباط با سلامت جسمی همگانی شده، بلکه سبب بروز تعدادی از بیماریهای روانشناختی شامل اضطراب، ترس، افسـردگی، برچسب زنی، رفتارهای اجتنابی، تحریک پذیری، اختلال خواب، و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز می شود. در این شرایط، حفظ وضعیت سلامت روان افراد ضروری است، زیرا مردم در قسمت های مختلف جامعه ممکن است محرک های استرس زایی در طول انتشار کووید-19 تجربه نمایند. از این رو، این مطالعه قصد دارد بطور بسیار مختصر با توصیه های روانشناختی، گامی موثر در جهت خودآگاهی و پیشگیری از اختلال در وضعیت سلامت روان افراد بردارد.
مارتین سلیگمن بنیانگذار روانشناسی مثبت دانشگاه پنسیلوانیا، تمرین سریع و ساده¬ای را برای اجتناب از آشفتگی ذهنی و ایجاد تمرکز پیشنهاد داده است.
وی می¬گویـد "ذهن انسان در اکثر مـواقع بطور خودکار به سمت بدترین موقعیـت¬های محتمـل سوق داده و جذب می¬شود. فاجعه¬سازی ، یک پاسخ سازگارانه¬ی تکاملی ذهنی¬ست اما این پاسخ معمولا بیش از حد و بطور غیر واقع بینانه ای منفی است".
سلیگمـن برای تمرکز و آرامش ذهنی تمرین ساده¬ای بنام "نگاه واقع¬بینانه" را پیشنهاد می¬دهد که با حـدس¬زدن بدترین اتفاق ممکن ، و احتمالا پیش از هر سناریوی دیگری به ذهنمان می¬رسد، شروع می¬شود، سپس به بهترین اتفاق ممکن می¬پردازد و سرانجام با پرداختن به محتمل¬ترین اتفاق پایان می¬یابد. هدف از انجام این تمرین تبدیل افکار غیرمنطقی است.
این تمرین در چهار مرحله انجام می شود:
گام اول : از خودتان بپرسید بدترین اتفاقی که ممکن است در این موقعیت برایتان رخ دهد چیست؟
پاسخ این سوال بسته به سن و وضعیت سلامت شما تغییر می¬کند. سلیگمن برای مثال بدترین اتفاقی را که ممکن است برای خودش به عنوان یک مرد 77 ساله رخ دهد، بیان کرده است. بدترین افکار منفی خودآیند او اینها بوده است : "از آنجایی که دخترم به مدرسه می¬رود و با دیگران در تماس است من حتما مبتلا می¬شوم. اگر مبتلا شوم، بیماریم حاد می¬شود و از آنجایی که در دهه هفتاد زندگیم هستم، حتما می¬میرم".
گام دوم : سپس خودتان را مجبور کنید به بهترین اتفاق ممکن فکر کنید. در این بخش تمرین، سلیگمن ممکن است با خودش فکر کند : " نه من و نه هیچ¬یک از اعضای خانـواده¬ام به این بیماری دچـار نمی¬شویم. این مـوج شیوع خیلی زود می¬گذرد و برای ما مشکلی پیش نمی¬آید."
گام سوم : حالا اتفاقی را که بیش از همه محتمل است روی دهد در نظر بگیرید.
سلیگمن گفته برای او واقع¬بینانه¬ترین اتفاق این است: "ممکن است من به این بیماری مبتلا شوم اما مثل اکثر افراد ،علائم آن خفیف خواهدبود. درست است که من از نظر سنی در گروه خطر قرار دارم اما همیشه ورزش می¬کنم و مشکل جسمی خاصـی ندارم. بنابراین احتمالا یک یا دو هفتـه در بستر بیماری می¬مانـم و دوران نقاهت را می¬گذرانم و بعد دوباره سرپا می¬شوم."
گام چهارم : در پایان برای واقع بینانه¬ترین اتفاق ممکن برنامه¬ریزی کنید. این کار با انرژی گذاشتن برای اتفاقی که احتمال رخ دادنش وجود ندارد یا خیلی کم است، فرق دارد. در واقع این مرحله به منزله آماده¬کردن خود برای مواجهه با موقعیتی است که ممکن است پیش بیاید و چالش¬انگیز نیز می باشد. برنامه¬ی شما به موقعیتتان بستگی دارد. به عنوان مثال اگر بیمار شوید کسی هست که از فرزند/فرزندانتان مراقبت کند؟ اگر لازم باشد در خانه بمانید، به مقدار کافی غذا و دارو دارید؟ برای کارتان چه فکری کرده¬اید؟ اگر در گروه در معرض خطر قرار دارید، در صورت ابتلا به بیماری ، کسی هست که از شما مراقبت کند؟ با پاسخ دادن به این سوالات احتمالی و نوشتن آنها به صورت مکتوب آشفتگی ذهنیتان کاهش چشمگیری پیدا می¬کند. ( برای نوشتن یک برنامه واقع¬بینانه باید امکانات، محدودیت¬ها و منابعتان را در نظر بگیرید).
در پایان اشاره به این نکته ضروری است که هر فردی موظف به این می¬باشد که مسئولیت سلامت خود را داشته و با هوشیاری و انضباط برای حفظ سلامتی خود، خانواده و جامعه همکاری لازم را داشته باشد و ضمن پرهیز از گفتگوهای مکرر و مداوم در خصوص این بیماری، آگاه باشیم که برخی از بیماری¬ها بارها اتفاق افتاده و کنترل شده است، این بیماری نیز با رعایت اصول پیشگیری و عمل به توصیه¬های متخصصین در کنار حفظ آرامش ، کنترل خواهد شد.
"چه کسی می گوید پشت این ثانیه ها تاریک است؟ گام اگر برداریم، روشنی نزدیک است. "