هشتم اردیبهشت همزمان با روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه ای و با توجه به اهمیت این شاخه از علم بهداشت در سلامت کار که با شناسائی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار توسط همکاران مهندسی بهداشت حرفه ای برای کارکنان تحت پوشش انجام می گیرد و در نهایت تلاش دارند تا محیطی سالم برای نیروی کار فراهم آورند، با سرکار خام بهارلویی از کارشناسان بهداشت حرفه ای اصفهان، به گفتگو پرداخته ایم که در ادامه می خوانید"
بعنوان اولین سوال بفرمایید ، حوزه فعالیت واحد مهندسی بهداشت حرفه ای شامل چه مناطقی می باشد؟
واحد بهداشت حرفه ای در صنایع مختلف نفت مستقر در اصفهان مانند پالایشگاه، پتروشیمی ، پخش فراورده های نفتی ، نفت سپاهان، ایستگاه های مختلف انتقال نفت شامل 6 مرکز از امیدیه تا اصفهان و انتقال گاز شامل 18 ایستگاه از پتاوه تا دهق می باشد، ارائه خدمت می نماید. علاوه بر مناطق یاد شده صنایع مختلف مستقر در استان های یزد و چهار و محال بختیاری ، مراکز بهداشتی درمانی زیر مجموعه بهداشت ودرمان صنعت نفت اصفهان را هم میتوانیم به صنایع بالا اضافه کنیم.
باتوجه به گستردگی خدمات ارائه شده در مناطق فوق الذکر وضعیت منابع انسانی چگونه است؟
در این واحد 2 نفر کارشناس ارشد و 5 نفر کارشناس بهداشت حرفه ای فعالیت می کنند که این کارشناسان طبق برنامه زمان بندی شده توسط رئیس ستاد طب صنعتی و بهداشت در صنایع و مراکز مختلف مستقر بوده و به فعالیت میپردازند . ضمن اینکه مناطق دورتر مانند ایستگاه های نفت و گاز و استان های همجوار نیز بر اساس درخواست های واحد HSE آن صنایع از خدمات بهداشت حرفه ای بهرمند می گردند.
فعالیت های مهندسی بهداشت حرفه ای در سال گذشته را بیان کنید؟
اصولا" فعالیت های بهداشت حرفه ای شامل پیش بینی، شناسایی ، اندازه گیری، ارزیابی و در نهایت کنترل عوامل زیان آور محیط کار با هدف ایجاد محیط کار سالم و حفظ تندرستی کارکنان می باشد. بدین صورت که کارشناسان از واحدهای مختلف صنایع بازدید و عوامل زیان آور را با ارزیابی ریسک و استفاده از تکنیک های مختلف شناسایی می نمایند. به دنبال آن اندازه گیری عوامل زیان آور فیزیکی ، شیمیایی و ارگونومیکی با تجهیزات به روز مانند صداسنج، دزیمتر و انواع پمپ های نمونه برداری انجام می گیرد و در نهایت با استفاده از روش های فنی مهندسی ، مدیریتی و تجهیزات حفاظت فردی اقدامات کنترلی مربوطه انجام می گیرد. ضمن اینکه فعالیتهای دیگری بر اساس نیاز و عملیاتهای ضروری از جمله به هنگام تعمیرات اساسی کارشناسان این واحد در محوطه مربوطه حضور و از برقراری استانداردهای بهداشتی طمینان حاص می نمایند.
نقش واحد مهندسی بهداشت حرفه ای را در معاینات طب صنعتی توضیح دهید؟
همانطور که میدانیم معاینات دوره ای نقش پیشگیرانه و مهمی در بروز بیماری ها و حوادث ناشی از کار دارد بنابراین واحد ما به عنوان یکی از اعضاء تیم سلامت کار همواره نقش خود را ایفاء مینماید به نحوی که در انجام معاینات مذکور کارشناسان بهداشت حرفه ای در سال گذشته حدود 3 هزار فرم معرفی شاغلین تکمیل و اطلاعات مربوط به نوع و میزان عوامل زیان آور را در نرم افزار بهبان ثبت کردند. همچنین بنابر درخواست پزشک طب کار با مراجعه کارشناسان به واحدهای مختلف ، تعداد 128 عدد فرم بررسی شغلی(JobVisit) بمنظور تعیین ارتباط بیماری فرد با شغل وی تکمیل و گزارش مربوطه تنظیم و ارائه گردید.
مهم ترین فعالیت های واحد خود را در سال گذشته بیان کنید؟
ثبت اطلاعات مربوط به مکان های فیزیکی از مهمترین فعالیت های سال گذشته این واحد بوده است . این اطلاعات ارتباط بین واحد، شغل ، فرد و همچنین عوامل زیان آور محیط کار در صنایع تحت پوشش ، مراکز سلامت کار و مراکز بهداشتی درمانی را مشخص می نماید که در آینده برای ارزیابی شغلی در معاینات طب صنعتی کارکنان مورد استفاده قرار می گیرد.
از فعالیت های دیگر این واحد شناسایی عوامل زیان آور فیزیکی ، شیمیایی و ارگونومیکی محیط کار بوده است که در پایش فیزیکی می توان به اندازه گیری سروصدای محیطی در بیش از 2 هزار ایستگاه ، اندازه گیری روشنایی در بیش از 4 هزار ایستگاه و امواج الکترومغناطیسی در 60 ایستگاه صنایع مختلف اشاره نمود. در زمینه پایش شیمیایی 123 نمونه از موادی مانند آمونیاک ، H2S ، کلر و ... از واحدهای مختلف در صنایع نفت تهیه و پس از تجزیه و تحلیل، نتیجه و اقدامات اصلاحی به مسئولین مختلف ارائه گردید.
آیا در زمینه ارگونومی نیز فعالیت هایی داشته اید؟
626 وضعیت بدنی کارکنان برای ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی با استفاده از استانداردهای رایج جهانی به تفکیک هر شغل مشخص شده است. روش کار بدین صورت بوده که ابتدا تصویر بدنی افراد تهیه و با نرم افزارهای ارگونومی ارزیابی ، تجزیه و تحلیل انجام و در نهایت راهکارهای اصلاحی به مسئولین مربوطه ارائه گردید.
در زمینه آموزش کارکنان چه اقداماتی انجام شده است؟
در زمینه آموزش حقیقتاٌ در موضوعات ارگونومی و آشنایی با عوامل زیان آور محیط کار اهتمام جدی داریم . بطوریکه در سال گذشته بیش از هزار نفر ساعت آموزش به کارکنان با موضوعات مختلف انجام گرفته است. از مهمترین آموزش هایی که در سال گذشته برای شاغلین ارائه شد می توان به آشنایی با انواع ماسک های تنفسی بر حسب نوع شغل و ماده شیمیایی در معرض، آشنایی با خطرات مواد شیمیایی ضدعفونی کننده در مراکز بهداتشی درمانی، آشنایی با برگه اطلاعات انواع مواد شیمیایی(SDS) برای مشاغل مختلف ، آشنایی با عوارض ایجاد شده در محیط های پرسروصدا و آشنایی با رعایت اصول ارگونومی در حمل دستی بار اشاره کرد.
در پایان اگر نکته خاصی وجود دارد بیان کنید؟
خوشبختانه با حمایت های مدیریت به ویژه دکتر نیازی اصفهانی رئیس ستاد طب صنعتی و بهداشت ، فعالیت و کیفیت خدمات ارائه شده در صنایع مختلف مورد توجه مدیران این صنایع و معاونت بهداشتی دانشگاه بوده که در زمان های مختلف رضایت خود را کتبا" اعلام نموده اند. همچنین اینجا لازم است اشاره کنم مطابق با اهداف و استراتژی های راهبردی ستاد طب صنعتی سازمان ، برنامه های عملیاتی سال 1396 تدوین شده است که از اهم فعالیت های برنامه ریزی شده می توان به پیاده سازی الزامات استاندارد HSE- MS در مراکز درمانی اشاره نمود و سایر فعالیت های مرتبط با طب کار، بهداشت حرفه ای ، بهداشت محیط ، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل به صورت دقیق و براساس شرح وظایف واحدهای مذکور در برنامه گنجانده شده است.
در پایان امیدوارم اینجانب و سایر همکارانم در راستای شعار امسال روز جهانی ایمنی و بهداشت حرفه ای که " جمع آوری و استفاده بهینه از پرونده های ایمنی و بهداشت حرفه ای، راهی برای ارتقا فرهنگ پیشگیری از خطر " است گام برداریم و بتوانیم محیط کار سالم همراه با حفظ سلامتی برای کارکنان تلاشگر صنعت نفت فراهم کنیم.
گفتگو: سید رضا بنی هاشمی